REKABET Divan Başkanı Birol Küle, fahiş fiyat artışı nedeniyle 13 işletmeye 878 milyon TL idari para cezası kesilen soruşturmada ‘topla-dağıt karteli’ dedikleri türden bir kartel yapılanmasıyla karşılaştıklarını söyledi. Küle, “Payı yüksek tedarikçiler ve yüksek paya sahip perakende şirketleri nasıl mevcut ticari ilişkilerini servet dağılımını bozmak için kullanıyor, suni fiyat artışları ve moral dahil olmak üzere sosyal adaleti nasıl yok ediyor, pazarlarda rekabet ihlallerini nasıl kolaylaştırıyor? yoğunlaşma, özellikle kritik dönemlerde alt pazardaki darboğazın tüketiciler tarafından görülebilmesi, üzerindeki baskıyı artırıyor gibi görünüyordu” dedi.
Rekabet Kurulu, fahiş fiyat artışı yaptığı iddiasıyla hakkında soruşturma başlattığı 13 gıda üreticisi ve tedarikçisine toplam 878 milyon TL idari para cezası verdi. Soruşturma kapsamındaki tedarikçilerin 5 zincir market arasında fiyat artışları için koordinasyon sağlayarak marketlerin raf fiyatlarını belirlemek amacıyla kartel oluşturduğu belirlendi. Bazı teşebbüslerin doğrudan piyasalarda raf fiyatlarını belirleyerek Rekabet Kanunu’nu ihlal ettiği sonucuna varılmıştır. Bu kapsamda, piyasada dolaylı olarak raf fiyatlarının yükselmesine neden olabilecek rekabet ihlali türleri olan ‘kartel’ veya ‘yeniden satış’ fiyat tespiti nedeniyle 13 teşebbüse toplam 878 milyon TL idari para cezası verildi. pazarlar.
‘COLLECT-DAĞIT KARTELİNİ GÖRDÜK’ Rekabet Kurulu Başkanı Birol Küle, soruşturma ve verilen cezaya ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Küle, söz konusu soruşturmanın piyasalara 2.7 milyar lira para cezası kesilen ilk soruşturmadan ayrışan tarafları olduğu kadar örnek gösterilen yönleri de olduğunu kaydetti. Küle, iki belgenin en değerli ortak yönünün, başta gıda ve hijyen işleri olmak üzere hızlı tüketim işleriyle ilgili inceleme, şikayet, araştırma ve gözlem çalışmaları olduğunu belirtti. Küle, “Yerinde yapılan inceleme ve analizler maalesef bizi hem alt pazar olan organize perakende ve özellikle büyük ulusal süpermarket zincirlerinin hem de Türkiye’de önemli markaları kontrol eden ekonomik birimlerin yer aldığı paralel kartel yapılanmasına götürdü” dedi. üst pazar.” Pazarın hem kendi aralarında koordine edildiği, hem de üst pazardaki bir tedarikçinin uyum içinde olduğu iki taraflı bir kartel yapılanmasına konu olduğunu belirterek, “İkinci belgemizde 13 tane olduğunu gördük. Bu yapıyı genişleterek tamamlayan ‘topla-dağıt karteli’ dediğimiz farklı kartel yapılanması var” dedi. ‘SOSYAL ADALETİ ÖVTÜKLERİNİ GÖRDÜK’ Küle, ‘topla dağıt kartel’ yapısının aktörleri olmalarına rağmen ilk belgede toplam ciroları üzerinden ceza kesilen alt pazardaki zincirlerin, 2011’de 2014’te de devam ettiğini kaydetti. ‘Aynı fiile iki kez ceza verilmemesi’ hukuk ilkesi gereğince bu belgede bir daha cezalandırılmamıştır. Ancak ikinci belgemizle şubede bazı değerli gerçekleri ne yazık ki bir kez daha ve güçlü bir biçimde gördük. Sosyal adaleti nasıl yok ettikleri, ağırlaşmanın olduğu pazarlarda rekabet ihlallerinin kolaylaştığı, özellikle kritik dönemlerde alt pazardaki darboğazın tüketici üzerindeki baskıyı nasıl artırdığı görüldü. Devletin her türlü teşvik ve ekonomik takviyesine rağmen , kardan feragat ve sürdürülebilir yatırım yerine çok kar odaklı çalıştılar, Fransa örneğinde olduğu gibi fiyatlar belli dönemlerde. “Bu dayanışma ruhundan dondurabilecekleri varken uzak durdukları, kısa, orta ve uzun vadede tüketicinin her zaman dezavantajlı durumda olduğu ortaya çıktı. Bütün bu gözlemler, organize pazardaki bu ağırlaşmanın kesinlikle gerektiğini gösteriyor. ortadan kaldırılsın.” ne kullandı. ‘DİKEY TİCARİ İLİŞKİLERDEN FAYDALANIYORLAR’ Küle, ‘topla-dağıt karteli’nin alışılagelmişten en değerli farkının, aktörlerin dikey ticari bağlantılardan yararlanarak koordine edilmesi ve bu sayede müzakere ve idame ettirebilmeleri olduğunu belirtti. fiyatlar rekabet seviyesinin üzerinde. Küle, kartellerin uzun süre sabit kalabilmesi için rakiplerin çok fazla maliyete katlanmadan birbirini takip edebilmesi ve fiyat düşürerek yani karteli bozarak satışlarını artırmak isteyen üyelere yaptırım uygulaması gerektiğini söyledi. . “Bunu en az maliyetle yapabilmelerinin bir yolu, rutin ticari ilişkileri ve iletişimleri olan bir merkez kullanmak. Hem merkezler hem de konuşmacılar karteli kendi lehlerine görürlerse, genel fiyatların tüm pazarda yüksek kalmasını sağlamak için dikey ilişkileri kullanacaklardır. Yani ‘hub and feel’ dediğimiz kartel tipini sürdürmek, standart bir kartel sürdürmekten daha kolay ve etkili.” Ölçek ve kapsam ekonomileri bir ölçüde hareketli olsa da, piyasalardaki büyüme sarmalının gıda-tüketim ürünleri zincirine olumsuz yansımaları belli bir noktada. Bilimsel araştırmalar, pazardaki her %1 kilo artışının %0,2’lik bir fiyat artışına neden olduğunu gösteriyor. Bu zincirler, binlerce mağaza sayısı ve ülkemiz geneline yayılmış olmasının yanı sıra çok büyük bir skalaya dayalı olarak alımlarını ve kararlarını merkezi olarak veriyor. piyasalar ne kadar rekabetçi olursa olsun alt piyasa söz konusu olduğunda çok önemli bir alıcı ve pazarlık gücü anlamına gelmektedir. , az oyunculu bu yapıda evraklarımız tüketicinin bu darboğazını kaybettiği bir yapıya kavuşmuştur. açık bir biçimde kanıtlanmıştır. 5 küme asimetrik fiyatlama (değer zincirindeki değer-fiyat ilişkisi zincirlerin avantajınadır) ve fiyat zincirindeki asimetrik risk paylaşımı sayesinde neredeyse sıfır riskle karlarını maksimize ederken, özellikle küçük- ölçekli tedarikçiler çok düşük marjlarla çalışmak zorundadır. Tarım pazarları başta olmak üzere dikey zincirdeki büyük pazarların pazar gücünün kullanılmasının hem çiftçinin bağımsızlığını ortadan kaldırdığını hem de ciddi bir refah yarattığını belirten Küle, “Sonuç olarak ekonomilerde yaşanan şokların etkisi devam ediyor. Sorunun bir başka boyutu da büyük zincirlerin üst pazardaki tedarikçilerden daha uygun koşullarda alım yapabilmesi ve bu kaybı telafi etmek için tedarikçilerin kalan pazarlara/esnaflara satış yapmak zorunda kalmasıdır. daha yüksek fiyatlar ve daha kısa vadede satış yapmak.Bu durum yerel pazarlar ve küçük tüccarlar için sürdürülebilir olmaktan uzak.Bu tablo aynı zamanda büyük zincirlerin rakiplerinin maliyetlerini de artırıyor.Gördüğünüz gibi risk her zaman küçük veya tüketicide Tüm bu nedenlerle organize pazardaki yoğunluğun ve alt pazardaki darboğazın nedeni olan aktörlerin mevcut durumu bir com oluşumunda sıkıntılı. küçük bir pazardır ve dikkatli bir şekilde düzenlenmesi gerekir. Burada asimetrik bir düzenleme ile 5 büyük zincir marketin dikey ticari ilişkileri ve entegrasyonu mutlaka alt ve üst piyasalardaki rekabet dalgalanmalarını ortadan kaldıracak şekilde yeniden düşünülmelidir.”
